Türkiye’de son 60 yılda 240 gölden 186’sı tamamen kurudu. Geri kalan göller de kuraklık tehlikesi ve aşırı kirlilik ile mücadele ediyor. NASA verilerine göre Anadolu, yakın zaman içinde yoğun bir kuraklık etkisi altına girecek. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD) Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, “Türkiye’de şu an iyi denilebilecek, parmakla gösterebileceğimiz bir tane dahi gölümüz yok” dedi.
Türkiye’deki göllerin neredeyse hepsinin şiddetli hasta olduğunu söyleyen Dr. Erol Kesici, “Sorunları oldukça ağır durumda, su seviyeleri, yüzey alanları, kirlilik, oksijensizlik, adeta tükenmiş durumdalar. Günümüzden milyonlarca yıl önce oluşan birçok doğal gölümüz ne yazık ki, son 60 yıl içinde ve bilhassa son yıllarda temel sorunları ötelendiğinden, aşırı şekilde kurumalar meydana gelmiştir. Bu bakımdan ülkemizdeki irili ufaklı 240’a yakın gölün neredeyse 186’sı kurumuş, geri kalanları ise göl olma özelliğini tamamen kaybetmektedir. Sadece birkaç gölümüz tuzlu oluşları ve bölgesel konumları nedeniyle yaşama mücadelesi vermektedir” diye konuştu.
“Memlekette göl diye bir şey kalmadı”
Şiddetli kuraklık ve kirliliğin son yıllarda etkisini daha da gösterdiğini belirten Dr. Kesici, «Hakikaten göl, diye bir şey kalmadı memlekette. Hepsi aşırı su kaybetti ve kaybetmeye devam ediyor. Bu, biyoçeşitliliğin yok olmasına neden oluyor. Göllerde dip çamurları ve kimyasal atıklar alabildiğince fazlalaştığı için suyu azalan göller bu kirliliği artık tolere edemiyor. Balık popülasyonunun giderek azalmasıyla göllerde makro ve mikro su bitkilerinin aşırı artışı bataklıklaşma, farklı istilacı türlerin göl havzasına göç etmeleri ve buna bağlı olarak tüm sulak alanlarımızda artan buharlaşmayla kuruma süreci çok hızlı şekilde devam ediyor” dedi.
Tarımsal ürünlerde verimlilik düşüyor
Bilimsel olarak hidrolojik kuraklığın iklimsel kuraklığa neden olduğuna işaret eden Dr. Erol Kesici, “O da tarımsal ve sosyal kuraklığın artmasına neden olur. Suya, gıdaya ulaşım daha da zorlaşacağı için kirli sular çeşitli hastalıklara neden olabilmekte, tarımsal ürünlerde verimlilik düşmektedir. Bu açıdan yaşanan susuzluğun nedeni, kesinlikle iklim krizi değildir. İklimi krize sokan yer altı, yer üstü kaynaklarımızın kurumasıdır. Suyumuz ne kadar bolsa ormanlarımızla birlikte yağışlar da o kadar çok olacaktır. Kurumanın nedeni de insandır. Elmasız, domatessiz, avokadosuz, sığır etsiz yaşayabiliriz ama asla susuz yaşayamayız. Suyun yerine bugüne kadar hiçbir şeyin konulamayacağı bilinmektedir” diye konuştu.
Vahşi tarımsal sulamaya son verilmeli
Çözüm için su seviyelerinin korunması için öncelikle tarımsal sulamada kullanılan suyun yüzde 60 oranında azaltılması, vahşi tarımsal sulamanın sona erdirilmesi gerektiğini belirten Dr. Kesici, «İkincisi göllerin mutlaka dip çamurlarının temizliği yapılmalı, ağır metal ve diğer pisliklerden arındırılmalıdır. Yer altı suları çok önemli, kesinlikle sondajlara izin verilmemeli. Kentlerin iklimine göre bitki dokusu ve tarımsal üretimler günün bilimsel koşullarına göre düzenlenmeli. Türkiye’de şu an iyi denilebilecek, parmakla gösterebileceğimiz bir tane dahi gölümüz yok” diye konuştu.
Hangi göller kurudu?
Çanakkale›de Demirci, Tuz, Hoyrat gölleri, Edirne›de Harmanlı, Teke, Karagöl, Sığırcık, Pamuklu gölleri, Kırıkkale Sülüklü, Pedina, Tülüce gölleri, Bilecik›te Çerkeşli Gölü, Sapanca, Taşkısığı, Teke, Küçük Akgöl, Büyük Akgöl, Kocagöl büyük kısımları kurudu, Ankara’da Bala, Tol, Haymana, Çöl, Samsam ve Sazlıgöl gölleri, Amasya’da Borabay, Tokat’ta Kaz Gölü, İzmir›de Sazlıgöl, Karagöl, İkizgölü, Oğlananası, Gölcük, Gebekirse, Akgöl gölleri kurudu, Manisa’da Gölmarmara, Denizli’de Buldan Yayla, Çaltı, Çardak ve Karagöz gölleri, Afyon’da İncesu, Karamık, Eber gölleri kuruyor, BaşmakçıAcıgöl yüzde 85 kurudu. Konya Akgöl, Akşehir, Dipsiz, Meke, Ilgın, Hotamış, Gavur, Karın, Sülüklü, Suğla, Kurugöl, Çavuşcu, Köpek, Bolluk, Karakışla, Tersakan ve Düden gölleri, Aksaray’da Kaputaş, Akgöl, Bezirci gölleri, Kırşehir Seyfe Gölü, Kayseri Sultan Sazlığı yüzde 80 kurudu, Bünyan, Engin ve Palas gölleri kurudu. Antalya’da Elmalı Sülüklü, Eğirigöl, Akgöl, Müren, Küçükgöl, Girdev, Gölcük, İmecik, Keklikcek, Genceli, Manay, Sarıgöl gölleri, Burdur’da Yazır, Karaevli, Yarışlı, Çorak gölleri, Isparta Kocagöl, Niğde Ulukışla, Karagöl ve Çini gölleri, Mersin Silifke Akgöl ve Karadeniz Gölü, Adana Seyhan baraj gölü ve Akyatan kuruyor, Karataş Tuzla kurudu. Hatay Amik kurutuldu, Balıklıgöl kurudu.
Gölköy baraj gölünde su seviyesi %30’un altına indi
Bolu’nun içme suyu ihtiyacının karşılandığı Gölköy baraj gölünde su seviyesi yüzde 30’un altına indi. Abant, Mudurnu ve Bolu Dağı’nda karın erimesi ve sağanaklarla derelerden gelen suyla ocak ayında yüzde 100 doluluğa ulaşan baraj gölünde su seviyesi, havaların sıcak seyretmesiyle temmuz ayında yüzde 68 olarak ölçüldü. Haziran ayı itibarıyla çiftçilerin sulama ihtiyacının da karşılanmasıyla bu oran ağustosta yüzde 35’e kadar geriledi. Eylül ayı itibarıyla göldeki su seviyesi yüzde 30’un altına düştü. Gölde kentin yaklaşık 4 aylık içme suyu ihtiyacını karşılayacak miktarda su kaldığı belirtildi. Suyun azalmasıyla yarım ada görüntüsü ortaya çıkan gölün kenarında amatör balıkçılar balık tuttu.
